VISSERSTRUIEN
De visserstrui was in Nederland vermoedelijk een veel wijder fenomeen dan velen weten.
Veel vissers uit de nog bestaande en inmiddels verdwenen vissersplaatsen hebben rond 1900 hun eigen truien gedragen, met dikwijls specifieke motieven voor de plaats waar ze vandaan kwamen en waaraan ze bijvoorbeeld bij verdrinking herkenbaar waren.
Een mevrouw uit Urk bevestigde dat: haar opa, visser, verdronk op zee, spoelde aan op het strand bij Egmond aan Zee en kon aan de hand van zijn trui worden geïdentificeerd. Urk had in tegenstelling tot veel andere plaatsen, truien in heel onderscheidende patronen, dus dit ging niet altijd op.
Nieuwe vondsten op foto’s uit de periode 1890 – 1950 laten dat zien; men droeg net zo goed de geïmporteerde, machinaal gebreide Engelse truien of truien met andere motieven dan de in die plaats gangbare, omdat sommigen ze nu eenmaal mooier vonden of omdat die in de mode waren.
Zowel in Scheveningen als op Wieringen is men er van overtuigd dat vrouwen breiden wat ze mooi vonden. In besloten vissersgemeenschappen hadden de vrouwen voornamelijk met elkaar te maken. Ze wilden natuurlijk niet voor elkaar onderdoen en keken bij elkaar wat men breide. Men varieerde op motieven van degene die het mooist breide of het hoogst in aanzien stond, waardoor een plaatselijke dracht en een “eigen” trui kon ontstaan.
VELSEN
Na het graven van het Noordzeekanaal en het stichten van de vissersplaats IJmuiden eind 19e eeuw , trokken veel Egmonders daarnaartoe. Ze namen hun truien mee en beïnvloedden daardoor ook de plaatselijke truien van Velsen. IJmuiden bood aan vele vloten onder meer uit Katwijk, Urk en Volendam onderdak toen die op de Noordzee gingen vissen.
IJMUIDEN
Over IJmuiden zijn de meningen verdeeld. In IJmuidense bejaardenhuizen zeiden de vrouwen met zekerheid: IJmuiden bestaat niet, daarom zijn er ook geen echte IJmuidenaren. Dat kwam doordat IJmuiden niet ontstaan was, zoals Velsen of Noordwijk, maar pas tijdens het graven van het Noordzeekanaal. De mensen die nu in IJmuiden wonen zijn eigenlijk Egmonders, Katwijkers of bewoners van Velsen, die tijdens het graven naar IJmuiden getrokken waren. In die tijd waren er ook veel Schotten en Belgen naar de plaats gekomen. Daarom zou er geen echte IJmuidense trui kunnen bestaan. Toch werden er in het plaatselijke archief foto’s gevonden, waarop mannen stonden die truien droegen met een duidelijk eigen karakter.
De motieven die in IJmuiden gebruikt werden, bestaan uit recht-averecht-variaties met aan weerszijden kabels en strepen.
Bronnen: Visserstruien uit 40 Nederlandse vissersplaatsen van Stella Ruhe, en VELISENA, Velsen in historisch perspectief, 2007 jaargang 16. Foto: de trui op de foto kunt u bewonderen in het IJmuider Zee- en Havenmuseum. Het boek met het patroon van de visserstruien uit IJmuiden/Velsen is ook in het museum te koop.
(Met dank aan Eelco Graafsma voor deze tekst.)